PAS ganti Umno, Umno ganti PAS

PAS kini dilihat semakin bergerak ke tengah dalam spektrum ideologi, berubah menjadi semakin liberal dan inklusif.

Walaupun kenyataan ini masih tertakluk kepada perjalanan sejarah yang panjang, ia satu akibat yang semakin boleh dibayangkan dan difikirkan.

Agamawan dalam PAS masih mempunyai pengaruh yang kuat di peringkat akar umbi, dan dijangka akan memberikan respons kepada hasil pemilihan yang baru berlangsung.

Walau bagaimanapun, dalam sejarah panjang kedua-dua PAS dan Umno, dapat diperhatikan perubahan pendekatan dan haluan parti-parti mewakili Melayu-Muslim utama di negara ini.

Berbanding tahun-tahun 1980-an, PAS kini sudah jauh berubah daripada garis keras dan sikap kurang menerima realiti plural masyarakat dan pengundi negara ini.

Dari satu sudut, PAS dilihat semakin berhikmah dalam menyampaikan mesej Islam, tetapi pada sudut lain, PAS dilihat semakin tunduk kepada keperluan politik pragmatik, terutama melibatkan sokongan dalam pilihan raya.

Kenyataan ini juga masih boleh diperdebatkan, tetapi semakin mudah diakui oleh ahli-ahli dan pemerhati parti Islam ini.

Di seberang lain, Umno kini, sama ada benar atau salah, semakin mengambil isu-isu Islam sebagai bahan kempen, dan semakin mengambil berat hal ehwal berkaitan masyarakat Melayu-Muslim yang sebelum ini dikuasai PAS dan diabaikan parti etnonasionalis itu.

Sebagai bahan kempen untuk pilihan raya umum akan datang, keprihatinan ditunjukkan oleh Umno dalam hal Melayu-Muslim berpotensi memberi manfaat kepadanya.

Sama ada berdasarkan sebab pragmatisme atau kesedaran sebenar, Umno semakin dekat dengan isu-isu yang sebelum ini berada dalam domain eksklusif PAS.

Walaupun berdepan cabaran komponen yang lebih asertif dan kuat menentang elemen Islam, Umno dilihat semakin terdorong untuk mengambil haluan yang lebih dekat dengan beberapa isu dasar Islam.

Akibatnya, PAS berpotensi menjadi lebih pragmatik, manakala Umno menjadi lebih lantang bersuara dalam beberapa hal ehwal Islam.

Pilihan-pilihan yang dibuat berdasarkan keperluan semasa itu, akhirnya, berpotensi pula menjadi antara ciri penting parti-parti terbabit, dan mengubah kedudukan kedua-dua parti itu dalam lanskap politik tempatan.