Parti kultus dan retorik

Parti Keadilan Rakyat, hasil gabungan Parti Keadilan Nasional dan Parti Rakyat Malaysia ialah satu hasil yang jelas daripada gerakan kebangkitan rakyat bermula 1998 ekoran pemecatan Datuk Seri Anwar Ibrahim daripada kerajaan dan Umno.

Anwar dapat dijelaskan sebagai pemimpin utama gerakan ini, sehingga berupaya menyatukan pembangkang dalam satu pakatan walaupun selepas kegagalan eksperimen penyatuan PAS, Semangat 46 dan DAP sebelum itu.

Pemecatan Anwar daripada Umno terus menghasilkan personaliti baharu bekas timbalan perdana menteri itu, menjadikannya pemimpin utama misi membersihkan negara daripada elemen-elemen korup pemerintah, malah parti Umno itu sendiri, yang dikemukakan sebagai memonopoli segala keburukan dalam lapangan politik, ekonomi dan sosial negara.

Kini, selepas gerakan yang bermula pada 1998 dilihat semakin hampir merampas tampuk pemerintahan negara, wacana parti yang membawa obor reformasi cetusan Anwar terus kelihatan sebagai sebuah kumpulan yang sangat berpusatkan personaliti bekas pemimpin nombor dua dalam kerajaan itu.

Kongres terbaharu PKR di Johor minggu lalu tidak menunjukkan perbezaan wacana dan retorik parti itu, yang terus mengangkat dan mengagungkan Anwar, mengutuk musuh-musuh politik dan memberi lagi harapan merampas pemerintahan kerajaan pusat.

Paling utama, dan yang paling dapat diperhatikan - walaupun tanpa secara serius memantau laporan kongres itu - ialah tumpuan yang terus diberikan kepada Anwar, sehingga muncul kenyataan seperti "memecahkan tembok penjara."

Seperti juga kongres dan pertemuan parti sebelum ini, tema yang hampir serupa diulang lagi, dan setiap kali menerima sorakan ahli-ahli parti.

Tempoh panjang sejak 1998 masih tidak mengubah posisi Anwar dalam partinya - yang dipimpin sebagai ketua umum yang tidak dipilih secara demokratik - malah menjadikan beliau lebih mengukuhkan cengkaman.

Realiti PKR berhubung kedudukan Anwar (dan keluarga) tidak menjadi persoalan kepada ahli-ahli parti, sekurang-kurangnya tidak secara terbuka, walaupun isu penguasaan seorang pemimpin dan ahli keluarga menjadi isu utama serangan terhadap Umno ketika tercetus kebangkitan 1998 dahulu.

PKR sendiri tidak dapat menjawab kritikan terhadap kedudukan istimewa ketua umumnya, kedudukan yang mungkin tidak akan wujud lagi atau tidak berkuasa seperti halnya Anwar pada masa kini, menjelaskan kuasa kultus personaliti Anwar ke atas PKR.

Walaupun merupakan parti Pakatan Rakyat paling bermasalah dalaman sejak 2008, PKR terus mengangkat diri sebagai parti utama dan pemimpin gabungan pembangkang.

Tahun-tahun selepas kejayaan besar dalam Pilihan Raya Umum ke-12 menyaksikan ramai wakil-wakil rakyat PKR dan rakan-rakan rapat Anwar meninggalkan parti, sehingga mengubah imbangan kuasa dalam PR menjadikan DAP parti PR memiliki paling banyak kerusi di Parlimen.

Tetapi sehingga kini, selepas kongres yang mungkin terakhir sebelum Pilihan Raya Umum ke-13, masih belum nampak upaya bersungguh-sungguh PKR untuk berubah, dan bukan hanya mengubah kerajaan memerintah.